Қадим Хадранинг беклар(бейлар) обасида оддий эл қатори бир оила яшайди. Уларнинг аждодларига Абдураҳмонбей дер эдилар. Абдураҳмонбейдан Абдуллабей ва ундан Йўлдошбейлар дунёга келади. Йўлдошбейдан Раҳмонбей, Илҳомбей, Расулбей ва бир қиз Малоҳат туғилади.
Бўлажак Расул бахшининг ота-онаси оддий меҳнаткаш деҳқон инсонлар бўлиб, эл қатори бир оила эди. Оилада Йўлдошбей ва аёли Рўзика опалар фарзандларининг келажаги учун қайғуриб қайси фарзанди ўқийман деса шароит яратиб берадилар.
Йўлдошбей оға ўртанчи боласининг санъатга қизиқишини пайқаб уни мусиқа ва санъат мактабининг қашқар рубоби курсига ўқишга берди.Унга қашқар рубоби сотиб олиб беради. Кейинчалик Илҳомбойни скрипка бўлимига ўтказишади. Энди унга скрипка сотиб олиб берадилар. Шундай қилиб оилада бир рубоб ва битта скрипка пайдо бўлади. Уни оиладаги фарзандларининг ҳаммаси чалишга иштиёқманд эдилар.
“Уйимиз ёнида бизга қўшни бўлган Қадамбой оға деган оддий деҳқон йигити бўлгучи эди,-эслайди Расул бахши болалигини хотирлаб. У Бобомурод Ҳамдамовнинг қўшиқларини маромига етказиб айтарди. Ундан биз ҳам қўшиқларини ёд олиб хиргойи қилиб айтиб юрардик”.
Бир куни Расулбек бахшини тоғаси тўй қилади.Тўйга Қорақалпоғистондан Бахтиёр қори Султонов ҳам ташриф буюради. Тўй олдидан меҳмонхонада ўтиришганида тоғаси эндигина мактабга борган Расулбекни Бахтиёр қорига рўбарў қилади.
-Бизнинг жиян ҳам санъаткорликка қизиқади шу болани ҳам бир эшитиб кўриб баҳо беринг,- дейди. Тоғаси Расулбекка қараб қани қўшиғингни айт деб қистайди. Расулбек бўлса қўшниси Қадамбой оғадан ўрганган қўшиғини бошлади.
Эй кўнгил бўлгил адаб бўстонида гулзорлар
Келса гулни тож этар бошига ҳам гулторлар.
Бахтиёр қори ёшгина боланинг овозига маҳлиё бўлиб қўлига торини олиб Расулбекка жўр бўлади.
-Расулбекни Хивадаги мусиқа ва санъат мактабига ўқишга беринглар, келажаги бор бола.Туфалама кўз тегмасин деб унинг эгнидан қоқиб қўяди.
Шу-шу Расулбек янги ўқув йилидан бошлаб умумтаълим мактабини ҳам, мусиқа мактабини Хивада ўқий бошлайди.
***
Матёқуб бахшининг олдига қўлида қошқар рубоб ушлаган жусасаси кичкинагина, ориқдан келган, қорамағиз бир болани олиб киришди. Матёқуб болага бошдин оёқ разм солиб ундан қаердан эканлигини сўради.
-Хадраданман,- деди бола устозга тортиниброқ.
-Қўшкўпирданми? Балли. Жуда яхши. Хадра бизнинг қўшни қишлоқ. Кам бўлманг. Бир икки нома айтиб беринг қани бир эшитайлик.
Бола қўлига рубобини олиб ўрганган куйини чалиб берди.
-Яхши,яхши,энди сўзи билан айтингчи?
Бола ўйланиб қолди. Қайсидан айтсам экан дедими. Ахийри қариндоши Отаназар оғадан ўрганган қўшиқни бошлади.
Ҳар дақиқа бирга бўлган,
Ёлғизлигим билиб турган,
Ризқу-рўзим бериб турган,
Аллоҳимдан минг розиман.
Матёқуб бахшига боланинг тиришқоқлиги ёқди. Айниқса берилиб қўшиқ куйлаётгани унинг диққатини тортди. Ўргатса яхши бахши чиқади кўнглига тугиб қўйди у.
Матёқуб бахши боланинг Хадрадаман деганига хаёлига отаси Болабахшининг айтган бир ривояти ёдига тушди.
Қадим Эшвой бахши Хива хонлигида созанда бўлиб ишлар экан. Шовотдан ҳар куни отда эрта тонгдан йўлга чиқиб қуёш чиққанида Хивага кириб келар экан.Хоннинг базмида қатнашиб яна изига қайтар экан. Эшвой бахши хоннинг олд созандаларидан бири бўлиб жуда хушовоз бахши экан. Унинг овозига хатто булбуллар ҳам нола қилиб сайраб юборишар экан. Халқ ҳам Эшвой бахшини жуда севишар, Хивадагаи ҳеч бир тўй унинг иштирокисиз ўтмас экан.
Кунларнинг бирида Эшвой бахши хон саройига отни йўрртириб келаётса Хадранинг Тақирдовуқ деган жойидан бир бева аёл унинг йўлини интизорлик билан кутиб турган бўлади. У аёлнинг эри оламдан ўтиб, яккаю ягона ўғлини ўзи ҳам ота ҳам она ўрнида боқаётган эди. Шу куни у боласига суннат тўйи қилиб бераётган бўлиб, элнинг катхудоларига “Агар эрим ҳаёт бўлганида боламнинг тўйига бахши олиб келиб соз –суҳбат қилдириб берган бўлар эди” дейди. Шунда элнинг катталаридан бири: “Синглим агар хўп деса шу йўлдан ҳар куни Хивага хон саройига Эшвой бахши ўтади. Бир оғиз айтиб кўрсангиз йўқ демас” дейди.
Бева аёл Эшвой бахшининг йўлини интизорлик билан кутиб рўпарасига келгач уни тўхтатади. Бор гапни ялиниб ёлвориб, кўзида ёш билан айтиб бергач, аёлнинг йиғлаганини кўриб Эшвой бахши қандай қилиб хўп деб юборганини ўзи ҳам билмай қолади. У тўйда икки соатлар хизмат қилиб қолиб кетади.Эшвой бахши бева аёлнинг ҳурмати учун оламондан тушган пулларни ҳам рўмолга тугиб унга ташлаб қайтади.
Хон базмига кечикиб борган Эшвой бахшини оғир қисмат кутаётган эди. Уни хон минорадан ташлаб ўлдиришга фармон беради. Уни ҳибсга оладилар. Бу гапни эшитган бутун Хива ва Хадра ҳалқи шу куни эрталабгача қўлига илинган юмшоқ нарсаларини миноранинг теварак атрофига тўплашади. Мақсад агар Эшвой бахшини минорадан ташлашса юмшоқ ерга тушиб тирик қолсин.
Эртага чошгоҳда хон амри ижро этилади.Уни баланд минорадан ташлашади. У юмшоқ нарсаларнинг устига тушиб тирик қолади.
Эшавой бахшини хоннинг ўзи ҳам ўлдиргиси йўқ эди, аммо базмда айрим одамларнинг чақимчилиги сабаб,”минорадан ташлаб қатл этилсин” деган сўзи оғзидан чиқиб кетган эди.
Тирик қолган Эшвой бахшини хон ёнига олдириб: ”Кўрдингми сени халқнинг меҳри сақлаб қолди” деган экан.
“Бу бола анашу бахшисевар Хадра юртидан. Яхши ўрганса улли бир бахши бўлиши сезилиб турибди”кўнглидан ўтказди Матёқуб бахши.
Расулбек бахши Абдураҳмонов 1993 йил 15 декабрда. Хоразм вилояти Қўшкўпир туманидаги Хадра қишлоғида туғилган У илк мусиқий таълимни Хива шаҳар 5-сонли болалар мусиқа ва санъат мактабида устози Матёқуб бахши Абдуллаевдан олади. Мактабни томомлагач 2009 йил Урганч санъат коллежига бахшичилик йўналишига имтиёзли равишда ўқишга қабул қилинади. У ерда Бозорбой Ўринов, Отабой Холлиев, Дурдивой Каримов каби устозлардан санъат сирларини қунт билан ўрганади.
Расулбек бахши Абдураҳмонов 2016-2020 йилларда Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти халқ ижодиёти кафедраси фольклор ва этнография факультетини ўқиб томомлайди. У кейин ўқишни давом эттириб шу факультетни магистурасини ҳам битказади.
Расулбек ҳозирда Юнус Ражабий номидаги Ўзбек миллий мусиқа санъати институти «Достон ижрочилиги» кафедрасида ўқитувчи бўлиб ёш бахшиларга бахшичилик санъатидан таълим бериб келмоқда
Ижодий фаолияти давомида юртимизнинг турли байрам томошаларида ўзининг бахшичилик санъати билан қатнашиб келмоқда. Бахши ижро этган достонлар Ўзбекистон телерадиокомпаниясининг «Маданият ва маърифат»,»Ўзбекистон», «Ўзбекистон тарихи», «Маҳалла» телеканаллари орқали мунтазам намойиш этиб келинмоқда.
Расулбек бахшичилик йўналишида кўплаб танловлар ва фестеваллар ғолиби жумладан 2008 йил Тошкент шаҳрида бўлиб ўтган Муҳиддин қори Ёқубовга бағишлаб ўтказилган ёш ижрочилар кўрик танловида 1-ўрин, 2013 йил Элликқалада Отажон Худойшукуровга бағишлаб ўтказилган “Нафосат бўстоним маним” фестевалида бахшичилик йўналишида 1-ўрин, 2013 йил бахши-шоир ва оқинлар кўрик танлови Хоразм вилояти босқичида 1-ўрин, 2017 йил Россиянинг Уфа шаҳрида бўлиб ўтган “Урал Ботир” фестевалида 1-ўринни эгаллаган.
2019 йил 1-5 апрел кунлари Сурхондарё вилояти Термиз шаҳрида бўлиб ўтган 1-Халқаро бахшичилик фестевалида муносиб қатнашган .2022 йил 4-7-июнь кунлари Туркиянинг Анқара шаҳрида бўлиб ўтган туркий халқлар ошиқлари ойтишмалари фестивалида муносиб қатнашиб ташаккурномага сазовор бўлган. 2022 йил 25-29 июль кунлари Туркиянинг Сиде Шаҳрида бўлиб ўтган Мусиқа фестивалида Ўзбек бахшичилик санъати билан муносиб қатнашган. 2023 йил 5-8 май кунлари Гулистон шаҳрида ўтказилган 3-Халқаро бахшичилик фестевалида 2-ўринни эгаллаган. 2023 йил 15-18 июнь кунлари Қирғизистоннинг Бишкек шаҳрида ўтказилган Бутун дунё эпос айтувчиларининг биринчи форумида қатнашиб сертификат билан тақдирланган. 2024 йил 20-26-февраль кунлари Қатарнинг Доҳа шаҳрида ўтказилган Ўзбекистон маданият кунларида муносиб иштирок этган
Расулбек болалигидан бахшичилик санъатига қизиқиб келмоқда, унинг устозлари улуғ бахшилар Матёқуб бахши Абдуллаев, Ўзбекистон халқ бахшилари Отахон бахши Матёқубов, Норбек бахши Абдуллаев, Қаландар бахши Норматов, Етмишвой бахши Абдуллаевлардир
Расулбек устози раҳматлик Матёқуб бахши Абдуллаевдан Хоразмнинг миллий бахшичилик услубларини ва кўплаб достонларни ўрганди. Масалан Гўрўғли туркум достонларидан “Авазхон”, “Бозиргон”, “Ҳирмондали”, ошиқона достонлардан “Ошиқ Ғариб ва Шоҳсанам”, “Ошиқ Махмуд ва Нигорхон”, “Тохир ва Зухра”, “Саётхон ва Ҳамро” каби достонлар шулар жумласидандир.
Расулбек Абдураҳмонов ёш бахши эндигина 31 баҳорни қаршилади. Аммо ёш бўлсада шу пайтгача кўп нарсаларга улгурди. Унинг халқ олдидаги хизматлари муносиб тақдирланиб 2021 йил “Шуҳрат” медали билан тақдирланди.Биз ҳам ёш бахшига келгуси ишларида омадлар тилаб қоламиз. Парвозинг баланд бўлаверсин Расулбек деймиз!
Болтабой Матқурбонов.
Журналист.